زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

علم یعقوب (قرآن)





یکی از فضایل حضرت یعقوب علیه‌السلام، علم و آگاهی ایشان است. در این مقاله آیات مرتبط با علم حضرت یعقوب علیه‌السلام معرفی می‌شود.


۱ - بهره‌مندی از دانش خدادای



بهره‌مندى یعقوب علیه‌السلام از دانش ويژه خدادادى:
۱. ولَمّا دَخَلوا مِن حَيثُ امَرَهُم ابوهُم ما كانَ يُغنى عَنهُم مِنَ اللَّهِ مِن شَى‌ءٍ الّا حاجَةً فى نَفسِ يَعقوبَ قَضها وانَّهُ لَذو عِلمٍ لِما عَلَّمنهُ‌ ....
۲. قالَ انَّما اشكوا بَثّى وحُزنى الَى اللَّهِ واعلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعلَمون. ضمير «قال» به يعقوب بر مى‌گردد.
[۳] بحر العلوم، ج ۲، ص ۲۰۷.

۳. ولَمّا فَصَلَتِ العيرُ قالَ ابوهُم انّى لَاجِدُ ريحَ يوسُفَ لَولا ان تُفَنّدون ء فَلَمّا ان جاءَ البَشيرُ القهُ عَلى‌ وجهِهِ فَارتَدَّ بَصيرًا قالَ الَم اقُل لَكُم انّى اعلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعلَمون.

۲ - علم ویژه به خداوند



علم ويژه يعقوب علیه‌السلام به خداوند و صفات او:
۱. قالَ انَّما اشكوا بَثّى وحُزنى الَى اللَّهِ واعلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعلَمون. «من اللّه» مى‌تواند به معناى «از ناحيه خدا» باشد و نيز مى‌تواند به معناى «درباره خدا» باشد. برداشت مذكور بنابر معناى دوم است.
۲. ولَمّا فَصَلَتِ العيرُ قالَ ابوهُم انّى لَاجِدُ ريحَ يوسُفَ لَولا ان تُفَنّدون ء فَلَمّا ان جاءَ البَشيرُ القهُ عَلى‌ وجهِهِ فَارتَدَّ بَصيرًا قالَ الَم اقُل لَكُم انّى اعلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعلَمون.

۳ - علم به تعبیر خواب



آگاهى يعقوب علیه‌السلام به تعبیر خواب:
قالَ يبُنَىَّ لا تَقصُص رُءياكَ عَلى‌ اخوَتِكَ فَيَكيدوا لَكَ كَيدًا ... لِلِانسنِ عَدُوٌّ مُبين. ء وكَذلِكَ يَجتَبيكَ رَبُّكَ ويُعَلّمُكَ مِن تَأويلِ الاحاديثِ ويُتِمُّ نِعمَتَهُ عَلَيكَ وعَلى‌ ءالِ‌يَعقوبَ كَما اتَمَّها عَلى‌ ابَوَيكَ مِن قَبلُ ابرهيمَ واسحقَ انَّ رَبَّكَ عَليمٌ حَكيم.

۴ - علم به روحیات فرزندانش



علم و آگاهى يعقوب علیه‌السلام از روحيات فرزندان خويش:
اذ قالَ يوسُفُ لِابيهِ يابَتِ انّى رَايتُ احَدَ عَشَرَ كَوكَبًا والشَّمسَ والقَمَرَ رَايتُهُم لى سجِدين ء قالَ يبُنَىَّ لا تَقصُص رُءياكَ عَلى‌ اخوَتِكَ فَيَكيدوا لَكَ كَيدًا ....

۵ - علمبه توطئه علیه حضرت یوسف



علم و اطمینان يعقوب علیه‌السلام به مکر و توطئه فرزندانش عليه یوسف علیه‌السلام در صورت آگاه شدن‌شان از رؤياى او:
اذ قالَ يوسُفُ لِابيهِ يابَتِ انّى رَايتُ احَدَ عَشَرَ كَوكَبًا والشَّمسَ والقَمَرَ رَايتُهُم لى سجِدين ء قالَ يبُنَىَّ لا تَقصُص رُءياكَ عَلى‌ اخوَتِكَ فَيَكيدوا لَكَ كَيدًا .... «كيداً» مفعول مطلق و تأكيد «يكيدوا» است و علم و اطمينان يعقوب علیه‌السلام را مى‌رساند.

۶ - علم به حیات حضرت یوسف



آگاهى يعقوب علیه‌السلام به حیات يوسف علیه‌السلام:
۱. قالوا يابانا انّا ذَهَبنا نَستَبِقُ وتَرَكنا يوسُفَ عِندَ مَتعِنا فَاكَلَهُ الذّئبُ وما انتَ بِمُؤمِنٍ لَنا ولَو كُنّا صدِقين ء وجاءو عَلى‌ قَميصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ قالَ بَل سَوَّلَت لَكُم انفُسُكُم امرًا فَصَبرٌ جَميلٌ واللَّهُ المُستَعانُ عَلى‌ ما تَصِفون.
۲. قالَ بَل سَوَّلَت لَكُم انفُسُكُم امرًا فَصَبرٌ جَميلٌ عَسَى اللَّهُ ان يَأتِيَنى بِهِم جَميعًا انَّهُ هُوَ العَليمُ الحَكيم ء قالَ انَّما اشكوا بَثّى وحُزنى الَى اللَّهِ‌ واعلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعلَمون ء يبَنىَّ اذهَبوا فَتَحَسَّسوا مِن يوسُفَ واخيهِ ولا تايَسوا مِن رَوحِ اللَّهِ انَّهُ لا يايَسُ مِن رَوحِ اللَّهِ الَّا القَومُ الكفِرون ء فَلَمّا ان جاءَ البَشيرُ القهُ عَلى‌ وجهِهِ فَارتَدَّ بَصيرًا قالَ الَم اقُل لَكُم انّى اعلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لاتَعلَمون. «الم اقل لكم انّى اعلم من اللّه ما لا تعلمون» در آيه ۹۶، دليل بر اين است كه مراد از «اعلم من اللّه ما لا تعلمون» در آيه ۸۶، علم يعقوب به حيات يوسف علیه‌السلام است.

۷ - پیش‌بینی خطر در سفر مصر



پیش‌بینی و احساس خطر يعقوب علیه‌السلام براى فرزندانش در دومين سفرشان به مصر، جلوه‌اى از علم ويژه آن حضرت:
وقالَ يبَنِىَّ لا تَدخُلوا مِن بابٍ وحِدٍ وادخُلوا مِن ابوبٍ مُتَفَرّقَةٍ وما اغنى عَنكُم مِنَ اللَّهِ مِن شَى‌ءٍ انِ الحُكمُ الّا لِلَّهِ عَلَيهِ تَوَكَّلتُ وعَلَيهِ فَليَتَوَكَّلِ المُتَوَكّلون. ء ولَمّا دَخَلوا مِن حَيثُ امَرَهُم ابوهُم ما كانَ يُغنى عَنهُم مِنَ اللَّهِ مِن شَى‌ءٍ الّا حاجَةً فى نَفسِ يَعقوبَ قَضها وانَّهُ لَذو عِلمٍ لِما عَلَّمنهُ‌ ....

۸ - علم به غیب در رؤیا



اطلاع يعقوب و يوسف عليهماالسلام از غیب، به وسيله رؤیا:
اذ قالَ يوسُفُ لِابيهِ يابَتِ انّى رَايتُ احَدَ عَشَرَ كَوكَبًا والشَّمسَ والقَمَرَ رَايتُهُم لى سجِدين. ء قالَ يبُنَىَّ لا تَقصُص رُءياكَ عَلى‌ اخوَتِكَ فَيَكيدوا لَكَ كَيدًا انَّ الشَّيطنَ لِلِانسنِ عَدُوٌّ مُبين. ء وكَذلِكَ يَجتَبيكَ رَبُّكَ ويُعَلّمُكَ مِن تَأويلِ الاحاديثِ ويُتِمُّ نِعمَتَهُ عَلَيكَ وعَلى‌ ءالِ يَعقوبَ كَما اتَمَّها عَلى‌ ابَوَيكَ مِن قَبلُ ابرهيمَ واسحقَ انَّ رَبَّكَ عَليمٌ حَكيم.

۹ - پانویس


 
۱. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۸.    
۲. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۶.    
۳. بحر العلوم، ج ۲، ص ۲۰۷.
۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۹۴.    
۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۹۶.    
۶. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۶.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۳۹۵.    
۸. یوسف/سوره۱۲، آیه۹۴.    
۹. یوسف/سوره۱۲، آیه۹۶.    
۱۰. یوسف/سوره۱۲، آیه۵.    
۱۱. یوسف/سوره۱۲، آیه۶.    
۱۲. یوسف/سوره۱۲، آیه۴.    
۱۳. یوسف/سوره۱۲، آیه۵.    
۱۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۴.    
۱۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۵.    
۱۶. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۱، ص ۷۸.    
۱۷. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۷.    
۱۸. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۸.    
۱۹. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۳.    
۲۰. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۶.    
۲۱. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۷.    
۲۲. یوسف/سوره۱۲، آیه۹۶.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۳۹۵.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۴۰۳.    
۲۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۷.    
۲۶. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۸.    
۲۷. یوسف/سوره۱۲، آیات۴-۶.    


۱۰ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۳، ص۲۴۲، برگرفته از مقاله «فضایل یعقوب علیه‌السلام».    


رده‌های این صفحه : حضرت یعقوب | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.